Randkowanie osób z niepełnosprawnościami – wyzwania, bariery, możliwości

Randkowanie osób z niepełnosprawnościami to wciąż zbyt rzadko poruszany temat w dyskusji o różnorodności i inkluzywności. Warto rzucić światło na ten obszar, przyglądając się pojawiającym się w nim wyzwaniom i możliwościom. W dzisiejszych czasach, kiedy technologia dostarcza nam nieograniczone możliwości poznawania nowych ludzi, wydawałoby się, że randkowanie powinno być łatwiejsze niż kiedykolwiek. Paradoksalnie, wielu z nas doświadcza coraz większych wyzwań związanych z budowaniem trwałych, satysfakcjonujących relacji. Dostępność ogromnej ilości środków komunikacji często nie chroni przed samotnością, a zmiany społeczne, takie jak rozwój technologii, zwiększone tempo życia i zmieniające się wartości, mogą sprawiać, że ludzie czują się bardziej odizolowani niż kiedykolwiek wcześniej.

Jakie wyzwania wiążą się z randkowaniem osób z niepełnosprawnościami?

Dla każdego randkowanie, poza przyjemnością i rozrywką, może nieść też za sobą liczne rozczarowania. Randki dla osób z niepełnosprawnością ruchową mogą wiązać się również z dodatkowymi przeszkodami czy ograniczeniami. Na potrzeby niniejszego artykułu postanowiłam zadać pytania tym właśnie osobom – z jakimi najczęstszymi wyzwaniami muszą mierzyć się podczas randkowania? Czy (i jak) te wyzwania różnią się od doświadczeń osób bez niepełnosprawności? W jaki sposób społeczeństwo i kultura wpływają na postrzeganie osób z niepełnosprawnością ruchową w kontekście randkowania? Czy jest coś, co powinno się zmienić? Jak utrzymać pozytywne podejście do randkowania i nawiązywania relacji po doświadczeniu rozczarowania?

Większość osób, z jakimi rozmawiałam, jako podstawowe wyzwanie wskazywało, kiedy i jak mówić o swojej niepełnosprawności:

 Jedne osoby robią to bardzo szybko, co może w drugiej stronie wywołać uczucie przytłoczenia i strach. Są też osoby, które długo ukrywają to, że są osobami z niepełnosprawnościami,, co może zostać odebrane jako próba oszukania lub zatajenia prawdy. Ważne jest, żeby wypośrodkować tę kwestię i dobrze wyczuć moment do otwartej rozmowy na te tematy.

– opowiada Julia

Dodatkowo pojawia się kwestia intruzywnych pytań dotyczących np. historii medycznej, sprawności seksualnej, czucia lub jego braku. Można by więc powiedzieć, że osoby bez niepełnosprawności mają przywilej związany z możliwością dzielenia się jedynie wybranymi przez siebie informacjami w dogodnym dla siebie tempie.

Dostępność – randkowanie bez spontaniczności

Kolejną przeszkodą, wskazywaną przez osoby, z którymi rozmawiałam, jest dostępność – zarówno miejsc na randki, jak i  portali randkowych dla osób z niepełnosprawnościami (np. dla osób z niepełnosprawnością wzroku). Często nie ma miejsca na spontaniczność i spotkania wymagają uwzględniania wielu czynników oraz planowania. Na jakie kwestie zwracają największą uwagę pod kątem dostępności?

Dojazd (raczej musi być komunikacją miejską), dostępność (brak schodów, progów, stoliki nie tylko wysokie, barowe, w miarę swobodna przestrzeń w środku i toaleta). Zazwyczaj, jeżeli nie znam miejsca dość dobrze, to zakładam, że toaleta nie będzie dostępna i że będę raczej ograniczać napoje. Jeżeli randka miałaby się odbyć u kogoś w mieszkaniu, to o ile będzie możliwość się tam dostać (zapewne tak, skoro ktoś mnie zaprosił), to kwestia toalety jest najbardziej ryzykowna. Na pewno nie zostanę u kogoś na noc, jeśli nie mogę skorzystać z toalety.

– opowiada Marta

W większych miastach problem dostępności zaczyna się powoli zmniejszać, więc pojawia się wiele opcji, aby randkować w naprawdę ciekawy i różnorodny sposób. Niestety w mniejszych miejscowościach nadal pozostaje wiele do zrobienia na rzecz dostępności i uwzględniania głosu oraz potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Stereotypy a randkowanie osób z niepełnosprawnościami

Istotną kwestią, którą poruszyłam z rozmówcami/czyniami, był kontekst społeczny randkowania osób z niepełnosprawnościami. Podstawowym problemem, na który zwrócił uwagę Paweł, były stereotypy i przekonania: 

W społeczeństwie wciąż panuje przekonanie, że randki, związki czy seks nie dotyczą osób z niepełnosprawnościami. Poprzez swoje ograniczenia ruchowe są wykluczone zarówno z życia społecznego, jak i randkowania. Przez to, że jest ich tak mało w przestrzeni publicznej, ludzie często wciąż nie wiedzą, jak się zachować, a co za tym idzie – boją się interakcji i wchodzenia w bliższe relacje.

 Julia dodaje:

Wciąż ciężko nam jako społeczeństwo odejść od myślenia o niepełnosprawności jako czegoś niewygodnego, strasznego, przykrego, godnego współczucia. Na to składa się ogrom czynników społecznych, np. wsparcia socjalnego, ale dopóki ten pogląd nie zacznie się zmieniać w społeczeństwie, dopóty osoby z niepełnosprawnościami nie będą traktowane jako równe osoby partnerskie.

Nieudana randka? Nie poddawaj się!

Jak randkować w świecie pełnym stereotypów? Jak radzić sobie z odrzuceniem i nie poddawać się po nieudanych randkach? Osoby, z którymi rozmawiałam były zgodne, że randkowanie to okazja nie tylko do nawiązania romantycznej relacji, lecz także przyjaźni, poznania ciekawych osób, dowiedzenia się czegoś o sobie (np. poznania swoich granic, oczekiwań) czy po prostu spędzenia dobrze czasu. Nieudana pierwsza randka nie musi oznaczać od razu końca znajomości czy sprawić, że zrezygnujemy z poznawania kolejnych osób. Rozczarowania czy zranienia są często nieodłącznym elementem poszukiwań, ale również dają nam szanse doświadczenia całego spektrum pozytywnych emocji. Na koniec naszej rozmowy Julia mówi:

Warto podejść do randkowania bez dodatkowo nakładanej presji, nawet jeśli szukamy drugiej połówki już długi czas. Starajmy się traktować relacje jako możliwość poznania ciekawych osób i czas samorozwoju. Wtedy randkowanie staje się ekscytujące.

Bohaterkami i bohaterem artykułu są: Julia Zakrocka, Marta Lorczyk i Paweł Garstka. Marta i Paweł prowadzą Instagrama o randkowaniu z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, a Julia działa na rzecz dostępności miejsc, współtworząc projekt Unbounded Way.