Niepełnosprawność w świecie bajek

Bajki towarzyszą nam od dzieciństwa – opowiadane „na dobranoc”, czytane w przedszkolach i szkołach, oglądane w telewizji. Bez względu na to, czy ich bohaterami są ludzie, zwierzęta, rośliny czy przedmioty – przekazują nauki moralne, przydatne w życiu społecznym. To opowieści o miłości, przyjaźni, odwadze, szacunku do innych, w których coraz częściej pojawiają się tematy takie jak choroba lub niepełnosprawność.

Bajki o niepełnosprawności są lekcją szeroko rozumianej akceptacji. Oswajają dzieci z problemami dotyczącymi ich samych lub osoby w ich otoczeniu. Ze wspólnej lektury korzystają także rodzice i wychowawcy, aby lepiej zrozumieć potrzeby swoich pociech i podopiecznych. Wiedza ta procentuje w przyszłości – buduje społeczeństwo empatyczne i tolerancyjne, gdzie każdy, bez względu na swoją kondycję zdrowotną, jest traktowany na równi z innymi.

Bajki o niepełnosprawności pełnią także funkcje terapeutyczne. Pomagają najmłodszym radzić sobie z własnymi emocjami, traumatycznymi doświadczeniami, stanami lękowymi. Rozładowują napięcie, relaksują, dają dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Psycholodzy korzystają z bajkoterapii w pracy z zaburzeniami o zróżnicowanym podłożu, co okazuje się szczególnie przydatne, gdy dziecko jest zamknięte w sobie i trudno mu nawiązać kontakt z otoczeniem.[1]

Przykłady bajek o niepełnosprawności:

„Tuż pod moim nosem” (wyd. Fundacja Oswoić Los, różni autorzy) – zbiór bajek psychoedukacyjnych poświęconych różnym typom niepełnosprawności, m.in. Zespołowi Downa, niepełnosprawności ruchowej, autyzmowi. Wydany w formie ilustrowanej książki uzupełnionej o płytę CD.[2]

„Leon i jego nie-zwykłe spotkania” (wyd. Fundacja Verba, aut.: Agata Battek) – seria książek o charakterze integracyjnym, ucząca czym jest niepełnosprawność ruchowa, język migowy czy świat wg. osoby niewidomej.[3]

„Bajki bez barier” (wyd. Stowarzyszenie Dzieci Niepełnosprawnych „Światełko”, różni autorzy) – seria bajek poświęconych: ADHD, Zespołowi Downa, niepełnosprawności ruchowej, autyzmowi, zespołowi Aspergera, zaburzeniom mowy, epilepsji, niedosłuchowi, dzieciom niewidomym, chorobom przewlekłym, upośledzeniom umysłowym. Projekt współfinansowany przez PFRON.[4]

Prócz bajek dla dzieci znajdzie się także coś dla starszych czytelników, np. w formie lubianych przez nastolatków komiksów:

„Martyna” (wyd.: Fundacja Synergia; aut.: Bogna Bednarz, Grażyna Sobczyk, Katarzyna Duda, Dagna Gałecka, Adam Pieszczuk; rys.: Katarzyna Rupowska) – komiks o nastolatce cierpiącej na Mózgowe Porażenie Dziecięce – jej codziennym życiu, problemach dojrzewania i pokonywaniu barier. Łączy w sobie funkcje edukacyjne oraz cenne porady dla osób niepełnosprawnych. Komiks czeka na swoją drugą część, w której Martyna idzie na studia i zaczyna się usamodzielniać.[5]

„Igor i wehikuł czasu” (wyd.: Fundacja Kultury Bez Barier; scenariusz: Tomasz Adam Świderski, grafika: Justyna Kieruzalska, red.: Robert Więckowski) – komiks wydany w ramach projektu „Włączeni w historię” dofinansowany ze środków Muzeum Historii Polski, przedstawiający sylwetki głuchoniemych działaczy w polskiej historii.[6]

Bajki, podobnie jak komiksy, przekazują zawarte w nich nauki w sposób przystępny, dzięki czemu trafiają do szerokiego grona odbiorców. Posługują się językiem adekwatnym do wieku swoich czytelników, a połączenie tekstu z obrazem (często z przewagą tego drugiego) sprawia, że chętnie sięgamy po taką lekturę. Z tego powodu wiele z nich kierowanych jest także do dorosłych. W 2016 roku Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji wydało bezpłatną publikację „Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością”, która udziela wiele porad, jak zachować się w różnych sytuacjach, gdy np. nasz rozmówca jest niepełnosprawny.[7]

Bajki są dla każdego – niezależnie od wieku czy kondycji zdrowotnej. Dzięki nim świat staje się lepszy – tolerancyjny, uśmiechnięty i otwarty na każdego. Zatem nie bójmy się czytać bajek – przecież każdy z nas jest superbohaterem!

Tekst i rys.: Natalia Sopniewska

Przypisy:

[1] Więcej na ten temat na stronie: http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/59-niebieska-linia/449-komu-potrzebne-sa-bajki-terapeutyczne.html

[2] Więcej na temat tej publikacji na stronie: http://www.bajkipsychoedukacyjne.pl/

[3] Więcej na temat tej publikacji na stronie: http://fundacjaverba.org.pl/

[4] Bajki można przeczytać na stronie internetowej Stowarzyszenia Dzieci Niepełnosprawnych „Światełko”: http://swiatelkodladzieci.pl/bajki-bez-barier/

[5] Odcinki komiksu są publikowane na stronie internetowej Fundacji Synergia: http://www.fundacjasynergia.pl/

[6] Komiks opublikowany na stronie internetowej Fundacji Kultury Bez Barier: http://www.kulturabezbarier.org/komiks,m,mg,20,193

[7] Z publikacją można zapoznać się na stronie: http://niepelnosprawni.pl/ledge/x/308314, jest także dostępna w wersji PDF: http://niepelnosprawni.pl/files/www.niepelnosprawni.pl/public/biblioteczka/komiks_savoir.pdf

Źródła:

http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/59-niebieska-linia/449-komu-potrzebne-sa-bajki-terapeutyczne.html

http://www.bajkipsychoedukacyjne.pl/

Strona główna

http://swiatelkodladzieci.pl/bajki-bez-barier/

Strona główna

http://www.kulturabezbarier.org/komiks,m,mg,20,193

http://niepelnosprawni.pl/ledge/x/308314