Co zrobić, gdy bliska osoba odmawia leczenia?

Kiedy bliska osoba odmawia leczenia, może to być niezwykle frustrujące i niepokojące. Często chcemy pomóc i zmotywować ją do podjęcia terapii, ale spotykamy się z oporem, brakiem zrozumienia lub strachem. Odmowa leczenia, szczególnie w obliczu poważnych problemów zdrowotnych, może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a my czujemy się bezradni. W artykule tym omówimy, dlaczego ludzie odmawiają leczenia, jak postępować w takich sytuacjach i jakie słowa mogą pomóc, by zachęcić bliską osobę do zadbania o swoje zdrowie.

Dlaczego ludzie nie chcą się leczyć?

Dlaczego ludzie nie chcą się leczyć? Powodów może być wiele, a każdy przypadek jest inny. Jednym z najczęstszych czynników jest strach – obawa przed diagnozą, bólem czy niepewnością co do skutków leczenia. Dla niektórych osób sama myśl o konieczności podjęcia terapii może być paraliżująca, a strach przed zmianami, które leczenie przynosi, jest zbyt silny, by go przezwyciężyć. Czasem dochodzi do tego mechanizm zaprzeczenia, czyli psychologiczna strategia obronna, polegająca na tym, że osoba odrzuca lub minimalizuje znaczenie swoich problemów zdrowotnych. Obawa przed tym, co może ujawnić wizyta u lekarza, prowadzi do unikania kontaktu z medycyną. Nie można zapominać o tym, że stany depresyjne mogą być istotnym czynnikiem wpływającym na unikanie leczenia chorób somatycznych. Osoby cierpiące na depresję często doświadczają obniżenia energii oraz motywacji, co utrudnia im podejmowanie działań, w tym wizyt u lekarza. Mogą odczuwać chroniczne zmęczenie, przez co rezygnują z koniecznych badań czy terapii. Poza tym często miewają wiele pesymistycznych myśli i uważają, że leczenie nie przyniesie poprawy lub że ich stan jest beznadziejny. Przeczytaj więcej o tym, co zrobić, jeżeli podejrzewasz depresję u siebie lub bliskiej osoby.

Kolejnym powodem może być brak świadomości powagi sytuacji. Część osób bagatelizuje swoje objawy, przekonując siebie, że „to nic poważnego” lub że „samo przejdzie”. Istnieje również brak zaufania do medycyny – niektórzy ludzie mogą mieć negatywne doświadczenia związane z leczeniem, które sprawiają, że są nieufni wobec lekarzy i instytucji medycznych. W przypadku osób z niepełnosprawnościami zniechęcający może być brak dostępności w placówkach medycznych, m.in. niedostosowana przestrzeń architektoniczna czy nieobecność odpowiednich sprzętów medycznych (np. dostosowanych foteli ginekologicznych o regulowanej wysokości, które umożliwiają przesadzenie się z wózka). Istotną barierą jest także brak doświadczenia i świadomości personelu medycznego, któremu zdarza się traktować OzN jak dzieci. Jeśli to jest powód, dla którego bliska ci osoba odmawia leczenia lub profilaktyki zdrowotnej, pokaż jej Mapę Dostępności Fundacji Avalon, na której znajdzie placówki i gabinety dostępne dla osób z niepełnosprawnościami.

Innym czynnikiem może być poczucie bezradności. Osoby cierpiące na przewlekłe lub nieuleczalne choroby mogą czuć, że żadne leczenie im nie pomoże, więc nie widzą sensu w podejmowaniu terapii. Dodatkowo w starszym wieku może dojść do przekonania, że „nie warto” już się leczyć, co prowadzi do rezygnacji z dbałości o zdrowie.

Zdarza się również, że przyczyną odmowy leczenia jest brak środków finansowych. W kontekście rosnących kosztów opieki zdrowotnej, wiele osób obawia się, że nie będą w stanie pokryć wydatków związanych z wizytami lekarskimi, rehabilitacją, transportem do placówek medycznych czy zakupem leków. Dotyczy to zwłaszcza tych, którzy nie mają ubezpieczenia zdrowotnego. W takiej sytuacji warto poinformować chorego o tym, że istnieją różne programy i fundacje oferujące pomoc finansową dla osób potrzebujących leczenia. Rozwiązaniem może być także wspólne szukanie możliwości korzystania z publicznej opieki zdrowotnej lub programów pomocowych.

Co zrobić, gdy chory nie chce iść do lekarza?

Zastanawiając się, jak zachęcić dorosłego do pójścia do lekarza, warto pamiętać, że wywieranie nacisku często przynosi odwrotny efekt. Zamiast tego, warto postawić na empatię i rozmowę. Ważne jest, aby najpierw spróbować zrozumieć, dlaczego dana osoba odmawia leczenia. Pytania typu: „Czy boisz się wizyty u lekarza?” lub „Co sprawia, że nie chcesz iść na badania?” mogą otworzyć drogę do bardziej konstruktywnej rozmowy.

Zaproponuj pomoc w umówieniu wizyty, wspólne pójście do lekarza, a nawet zaproponowanie konsultacji online, jeśli to bardziej odpowiada osobie. Warto również dostarczyć rzetelnych informacji – nie każdy jest świadomy, jakie korzyści może przynieść leczenie lub jak ważne jest szybkie zdiagnozowanie problemu. Można także zaproponować spotkanie z innym lekarzem, jeśli brak zaufania do dotychczasowego specjalisty jest powodem odmowy.

Pamiętaj, aby nie próbować zawstydzać osoby, mówiąc np. „Jak możesz być taki nierozsądny?” – takie podejście tylko pogłębi opór. Warto również rozważyć zaangażowanie kogoś innego z kręgu bliskich, kogo dana osoba szanuje i do kogo ma zaufanie.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w poprawie komunikacji z osobą chorą oraz w zrozumieniu jej potrzeb, skorzystaj ze wsparcia psychologicznego. Możesz uzyskać je w ramach bezpłatnych porad udzielanych w Fundacji Avalon. Warto też rozważyć terapię rodzinną, która pomoże zrozumieć, jaki wpływ na relacje rodzinne ma choroba i odmowa leczenia.

Jak reagować, gdy starsza osoba odmawia leczenia?

Kiedy starsza osoba odmawia leczenia, sytuacja może być jeszcze bardziej skomplikowana. Wiek, zmęczenie i poczucie, że „to już nie ma sensu” mogą sprawić, że seniorzy nie chcą angażować się w leczenie, zwłaszcza jeśli jest ono długotrwałe i wymaga regularnych wizyt u lekarzy. W takich przypadkach ważne jest, aby okazać cierpliwość i zrozumienie.

W rozmowie warto skupić się na korzyściach płynących z leczenia – np. poprawie jakości życia, zmniejszeniu bólu czy większej samodzielności. Staraj się nie wywierać presji, ale raczej przypomnij o sytuacjach, kiedy leczenie przyniosło pozytywne efekty. Jeśli starsza osoba obawia się komplikacji związanych z leczeniem, warto umówić wspólne spotkanie z lekarzem, który wyjaśni wszystkie wątpliwości.

Kiedy starsi ludzie czują, że tracą kontrolę nad swoim życiem, warto ich włączyć w proces decyzyjny – niech mają poczucie, że to oni wybierają, jak wygląda leczenie, a nie są do niczego zmuszani.

Mądre słowa otuchy

Słowa mają ogromną moc, zwłaszcza gdy ktoś zmaga się z chorobą. Oto kilka sposobów, jak można wspierać bliską osobę, która odmawia leczenia:

• „Jestem tutaj dla Ciebie” – proste przypomnienie, że nie są sami w tym trudnym momencie.
• „Zrobimy to razem” – często samodzielna walka z chorobą wydaje się przytłaczająca. Zaproponowanie wspólnego działania może dodać siły.
• „Pamiętasz, jak poprzednio poczułeś się lepiej po leczeniu?” – przypomnienie pozytywnych efektów poprzednich terapii może zmotywować do ponownego podjęcia leczenia.
• „Masz prawo się bać, ale możemy wspólnie stawić temu czoła” – uznanie strachu drugiej osoby i zaoferowanie wsparcia może pomóc jej otworzyć się na pomoc.

Dzięki cierpliwości, empatii i odpowiednim słowom można pomóc bliskiej osobie przełamać opór przed leczeniem i umożliwić jej podjęcie działań, które poprawią jej zdrowie i jakość życia. Warto pamiętać, że odmowa leczenia wynika najczęściej z głęboko zakorzenionych emocji, takich jak strach, niepewność czy brak nadziei, a wsparcie i zrozumienie mogą być kluczowe w takich sytuacjach.

Chcesz wiedzieć więcej?

Skorzystaj z bezpłatnych porad udzielanych dzięki dofinansowaniu ze środków PFRON w ramach projektu „Kompleksowe wsparcie kluczem do niezależności”. Zapewniamy wsparcie informacyjne, prawne, medyczne, pedagogiczne, psychologiczne oraz seksuologiczne. Zapraszamy!

Artykuł powstał w ramach tego samego projektu.