Czym jest szczęście?

Od stuleci ludzie próbują zgłębić istotę szczęścia, problem ten chociaż cały czas jest jak najbardziej aktualny, pozostaje ciągle nierozwiązany. W niektórych krajach podchodzi się do tej kwestii bardzo poważnie, na przykład w Deklaracji Niepodległości USA znajdujemy taki zapisek: „Uważamy za prawdy oczywiste: że wszyscy ludzie zostali stworzeni równi, że zostali wyposażeni przez swego Stwórcę w pewne niezbywalne prawa, a wśród nich są prawo do życia, wolności i dążenia do szczęścia”. W himalajskim królestwie Bhutanu mierzy się „szczęście narodowe brutto” według czterech punktów: rozwój ekonomiczny, ekologia, tradycyjna kultura, wzmocnienie rządów. Jest ono tam tak samo istotne jak produkt krajowy brutto – standardowy wskaźnik ekonomiczny.

Naukowcy badają szczęście, stosując najróżniejsze metody i biorąc pod uwagę najrozmaitsze jego aspekty. Jednym z bardziej nietypowych badań, na które się natknęłam, było rozstrzygnięcie kwestii: czy dobry nastrój ma swój zapach. Mężczyznom i kobietom pokazywano wesołe albo przerażające filmy, pobierając jednocześnie gazowymi wacikami próbkę zapachu spod ich pach. Tydzień później inna grupa miała za zadanie odgadnąć, które waciki pochodzą od osób w dobrym humorze, a które od wystraszonych. Okazało się, że ludzie na podstawie czyjegoś zapachu są w stanie z zadziwiającą dokładnością ustalić, w jakim humorze była dana osoba. Do badań nad szczęściem używa się również bardziej wyrafinowanych metod takich jak na przykład Pozytonowa Tomografia Emisyjna, dzięki czemu naukowcy odkryli schematy aktywności elektrycznej i chemicznej w różnych obszarach mózgu, które odpowiadają określonym nastrojom i emocjom. Schematy aktywności mózgowej związane z doświadczaniem szczęścia i smutku mocno się od siebie różnią. Szczęście łączy się ze wzmożoną aktywnością elektryczną w korze lewego płata przedczołowego (tuż za lewym okiem).

Dane pokazują, że większość ludzi jest szczęśliwych przez znaczną cześć życia, u ¾ badanych pozytywne emocje przeważają nad negatywnymi, a około 80% badanych określa siebie jako „szczęśliwy” lub „bardzo szczęśliwy”. Z drugiej strony są źródła, które pokazują, że przypadki depresji we wszystkich bogatych krajach występują obecnie dziesięciokrotnie częściej niż w 1960r. Zapadają na nią coraz młodsze osoby, obecnie średnia wieku w chwili pierwszego epizodu depresji wynosi 14,5 roku, a w 1960r. średnia ta wynosiła 29,5 roku.

Dającym do myślenia faktem jest to, że na każde sto artykułów dotyczących smutku przypada tylko jeden o szczęściu. Być może poświęcamy zbyt mało uwagi zjawisku, jakim jest szczęście, zbyt mocno skupiając się na negatywnych zjawiskach, nie staramy się lepiej poznawać tych pozytywnych, a korzyści płynące z przeżywania pozytywnych emocji są ogromne. Ludzie szczęśliwi: nie boją się otaczającego ich świata, czują się bardziej bezpiecznie, nie mają problemu z podejmowaniem decyzji, lepiej współpracują, są zdrowsi, mają więcej wigoru, inni postrzegają ich jako bardziej atrakcyjnych.

Jak dotąd nie opracowano dokładnej definicji szczęścia. Z tym wyzwaniem mierzyli się wielcy uczeni od Arystotelesa aż po współczesnego Dalajlamę. Wśród propozycji można znaleźć takie jak: „wolność od niedostatku i cierpienia”, „świadomość właściwego porządku rzeczy”, „przekonanie co do swojego miejsca we wszechświecie lub społeczeństwie” czy „wewnętrzny spokój”. Szczęście jest jednym z ważniejszych celów życia człowieka i to niezależnie od kultury, religii czy miejsca, w jakim żyje. Można więc pomyśleć, że pojęcia: greckie „eudajmonia”, łacińskie „felicitas”, angielskie „happiness”, niemieckie „Gluck” itd., oznaczają to samo. Okazuje się, że każde z tych pojęć oznacza we własnym języku tak naprawdę coś innego.

Tak więc, nie istnieje żadna spójna definicja dotycząca szczęścia, pojęcie to występuje jednak we wszystkich kulturach i każdy z nas doskonale wie, kiedy je odczuwa 🙂

Źródła:

Sarnecki, P. (2007). Ustroje konstytucyjne państw współczesnych.

Goleman, D. (2007). Inteligencja społeczna.

Hoggard, L. (2006). Jak być szczęśliwym.

Diener, E., Lucas, R.E., Napa Scolon, C. (2006). Beyond the hedonic treadmill. Revising the adaptation theory of well – being. American Psychologist.

Seligman, M. E. P. (2005). Prawdziwe szczęście.

Duszak A., Pawlak N. (red.). (2005). Anatomia szczęścia. Emocje pozytywne w językach i kulturach świata.