MPD (mózgowe porażenie dziecięce) jest zespołem przewlekłych i niepostępujących dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego. Towarzyszą mu zaburzenia napięcia mięśniowego (spastyczność/wiotkość), zniekształcenia stawowe, a także powiązane z nimi nieprawidłowe mechanizmy posturalne, trudności z utrzymaniem równowagi i chodem. Różnorodność objawów oraz dysfunkcji towarzyszących wymaga złożonej rehabilitacji, umożliwiającej wielokierunkowy rozwój pacjenta. Jedną z metod uzupełniających tradycyjne formy rehabilitacji jest hipoterapia.
Na pojęcie hipoterapii składa się ogół zabiegów terapeutycznych, do których wykorzystuje się konia. Uniwersalność metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, społecznym i psychicznym.
Trójwymiarowy chód konia daje wrażenie chodu ludzkiego. Poruszający się stępem koń przenosi impulsy ruchowe na miednicę, tułów, barki i głowę jeźdźca, dając efekt pracy naprzemiennej oraz ruchów rotacyjnych, dokładnie takich jak podczas chodu.
Już samo utrzymanie się na koniu jako ruchomym podłożu kształtuje reakcje równoważne. Ponadto wszelkie zmiany kierunku jazdy, zatrzymanie/ruszanie, zmiana tempa jazdy dodatkowo bodźcują, kształtując przy tym także orientację w przestrzeni, poczucie schematu ciała oraz rytm.
Łagodne, rytmiczne kołysanie, ciepło ciała konia oraz ułożenie nóg pacjenta w tzw. trójzgięciu powodują zmniejszenie napięcia mięśniowego.
Podczas jazdy na koniu działają zarówno bodźce dotykowe, słuchowe, jak i wzrokowe, stymulując w ten sposób czucie zarówno głębokie, jak i powierzchowne.
Zajęcia przyczyniają się do zwiększenia poczucia własnej wartości, rozwijania kontaktów społecznych oraz zmniejszenia zaburzeń emocjonalnych.
Zajęcia trwają około 30 min – w zależności od potrzeb pacjenta. Ćwiczenia dobierane są indywidualnie w zależności od potrzeb i wydolności pacjenta. Przed zajęciami pacjent poddawany jest konsultacji przez lekarza lub zespół hipoterapeutyczny (fizjoterapeuta, psycholog, pedagog, pedagog specjalny, logopeda, neurolog, ortopeda lub inny specjalista w zależności od specyfiki problemu pacjenta) i zobowiązany jest do posiadania skierowania na zajęcia hipoterapii oraz okresowych badań kontrolnych.
W zależności od potrzeb dobierany jest zmodyfikowany sprzęt jeździecki i rehabilitacyjny. Ze względów bezpieczeństwa zajęcia hipoterapii prowadzone są indywidualnie (1 hipoterapeuta = 1 pacjent).
Sposób asekuracji dobiera się w zależności od potrzeb pacjenta. Stosuje się asekurację z góry, z dołu, obustronną z dołu. Konia podczas zajęć hipoterapii prowadzi osoba mająca przeszkolenie i doświadczenie w obsłudze konia.
Wszelkie praktyczne informacje dotyczące ośrodków, prowadzących zajęcia z hipoterapii, dostęp do bazy koni, dofinansowań, szkoleń, dostępne są na stronie Polskiego Towarzystwa Hipoterapeutycznego: www.pthip.org.
Autorka: Marta Zielińska (Fizjoterapeutka)
