Kto może mi pomóc? Gdzie mam szukać wsparcia? Z jakiej oferty Ośrodka Pomocy Społecznej mogę skorzystać? Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?
Niektórzy z Naszych Podopiecznych bardzo dobrze znają odpowiedzi na te pytania, jednak dla wielu innych, sytuacja niepełnosprawności czy choroby pojawia się nagle i wymaga natychmiastowego dostosowania życia do nieznanej rzeczywistości. Fundacja Avalon pragnie nieść pomoc i wsparcie, jednak nasze projekty nie zrekompensują wszystkich trudów dnia codziennego. Cykl artykułów, które pragniemy opublikować na naszej stronie internetowej, ukaże jak różnorodną pomoc świadczą instytucje polityki społecznej państwa. Opiszemy, gdzie szukać pomocy oraz o jakie wsparcie mogą ubiegać się potrzebujący. Ponieważ korzystanie z pomocy społecznej jest prawem, prawem, które posiada każda jednostka potrzebująca pomocy.
W trakcie wielu rozmów telefonicznych zauważyłam, że wśród naszych potencjalnych, ale i obecnych Podopiecznych, mamy do czynienia z pewnego rodzaju obawą i nieufnością wobec jednostek Państwowych, np. Ośrodków Pomocy Społecznej, Centrów Pomocy. Istotnym jest tu zaznaczenie najważniejszej idei przyświecającej zadaniom pomocy społecznej. Instytucje pomocowe powstały po to, aby wspierać, motywować, zapobiegać trudnym sytuacjom życiowym oraz uczyć, jak własnymi możliwościami możemy te trudności pokonywać. Esencją pracy socjalnej jest bowiem holistyczne ujęcie klienta, w celu wydobycia jak największych pokładów własnych sił, a następnie wyposażenie jednostki w narzędzia niezbędne do samodzielnego pokonywania barier.
Dlatego też pomoc społeczna to nie tylko wypłacanie zasiłków i ciągła kontrola. „Pomoc społeczna obejmuje świadczenia różnorakich usług zarówno w sensie publicznym, jak i na rzecz jednostek oraz modyfikowanie instytucji społecznych. System pomocy społecznej obejmuje na przykład świadczenia na rzecz rodziny, świadczenia medyczne i zdrowotne, usługi prawne, działanie zawiązane z aparatem sprawiedliwości oraz uzupełnienie uzyskiwanych dochodów. Świadczenia społeczne mogą być dostępne powszechnie dla wszystkich ludzi jako ich prawa bądź to dostępne w postaci konkretnych programów zaspokajania indywidualnych potrzeb lub zajęcia się konkretnym i problemami grup ludzi”.[i] Obowiązująca w Polsce od 2004 Ustawą o pomocy społecznej[ii] w praktyce realizowana jest poprzez przyznawanie świadczeń pieniężnych i niepieniężnych (tj. praca socjalna, specjalistyczne poradnictwo, usługi opiekuńcze) oraz ciągłej działalności badawczej mającej na celu dostosowanie oferty pomocowej się do zapotrzebowań klientów.
Kilka prostych kroków do uzyskania świadczeń pomocy społecznej:
1) Pokonaj własne obawy, pomoc socjalna jest Twoim prawem, niezależnie czy trudna sytuacja, w jakiej się znalazłeś, jest tylko chwilowa czy permanentna.
Do Ośrodka Pomocy Społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania może zgłosić się sam potrzebujący, przedstawiciel ustawowy lub każda inna osoba, która widzi, że konieczna jest pomoc. Wystarczy jeden telefon lub osobiste zgłoszenie w siedzibie placówki, aby móc wyznaczyć termin spotkania z przypisanym do danego rejonu pracownikiem socjalnym. Podstawą do udzielenia świadczeń jest zgoda Podopiecznego, jednak jeśli pracownik socjalny widzi, że brak pomocy z zewnątrz może zagrażać życiu Podopiecznego, stosuje się tryb udzielenia wsparcia z urzędu.
2) Rodzinny wywiad środowiskowy.
Czyli na jakie pytania mam się przygotować? Jeżeli masz obawy zawsze możesz zapoznać się z wzorem wywiadu, który jest ogólnie dostępny w rozporządzeniu z 2011 roku[iii]. Jest on skonstruowany pod każdy rodzaj problemów klientów pomocy społecznej. Jeżeli jakaś część wywiadu nie będzie dotyczyła Twojej sytuacji, pracownik socjalny po prostu ją pominie. Żeby móc określić zakres pomocy pracownik musi zapoznać się z Twoją sytuacją rodzinną, mieszkaniową, zdrowotną oraz dochodami i wydatkami. Jest to konieczne. Pamiętaj że ośrodki dysponują środkami Państwa, z których muszą się rozliczyć. Każda decyzja o wydaniu świadczeń musi mieć więc swoje uzasadnienie. Jeżeli będziesz miał wątpliwości co do decyzji zawsze istnieje tryb odwoławczy, jednak Ośrodek bez podstaw nie jest w stanie przekroczyć ram narzuconych przez ustawę.
3) Wydanie decyzji określającej zakres i formę pomocy.
Oferta pomocowa skierowana do osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych zostanie opisana w odrębnych artykułach.
[i] B. DuBois, K. Krogsrud Miley, Praca socjalna. Zawód, który dodaje sił, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice 1999, s. 45
[ii] Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Dz. U. 2004 Nr 64 poz. 593
[iii] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 stycznia 2011 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego Dz. U. 2011 Nr 27 poz. 138
Autorka: Magdalena Penda
